‘Uit ruim 100 geweldige inzendingen heeft de jury na lang beraad een keuze moeten maken’. Vervolgens nog een hele lap tekst en uiteindelijk een zin die begint met het woord ‘Helaas’. Het is iets dat veel kunstenaars die hun werk indienen voor een expositie of festival zullen herkennen. Gelukkig is er dan nog altijd de Salon des Refusés, een tentoonstelling waarbij de werken één ding met elkaar gemeen hebben: ze zijn allemaal een keer afgewezen. Ongetwijfeld na veel wikken en wegen.
Een van de kunstenaars wiens werk bij de Salon des Refusés te zien is, is Wouter van der Giessen. “De afwijzing die ik voor deze tentoonstelling heb ingediend, was wel de heftigste eigenlijk. Die deed wel pijn. Ik werd vergeleken met een andere kunstenaar. Mijn werk leek op het werk van die ander, maar dan zonder de diepgang erbij. Dat voelde ik wel heel diep.” Ook collega kunstenaar Anika Hochstenbach herkent de teleurstelling. De eerste afwijzing kan ze zich niet meer herinneren, zijn het er ondertussen best een aantal, waardoor alles een beetje door elkaar heen is gaan lopen. “Inmiddels heb je wel een dikkere huid ontwikkeld. Maar soms heb je er wel veel achter elkaar, dan ga je een beetje twijfelen aan jezelf.”
Geen statement tegen selectiecommissies
De Salon des Refusés (Salon van de Geweigerden) is geen nieuw concept. Voor zover bekend, werd al in 1831 een eerste editie georganiseerd. Het was de tegenhanger van de officiële Parijse salon. Bij die expositie bepaalde een jury welke werken werden toegelaten. De selectiecommissie was daarbij erg selectief. Zelfs werken of kunstenaars die later alom werden geprezen, kwamen niet door de keuring van de Parijse salon. En dat geeft gelijk een belangrijk kenmerk mee aan de geweigerde kunst. Een weigering zegt vaak niets over de artistieke kwaliteit van een werk.
Toch zal er altijd geselecteerd moeten worden. De Bredase Salon des Refusés moet volgens initiatiefnemer Mike Anna dan ook niet gezien worden als statement tegen jury’s of selectiecommissies. “Maar ik denk dat het heel erg een opluchting is, om even van het spelletje af te kunnen stappen. Is iets goed of niet goed, dat wordt allemaal irrelevant. Want iedereen heeft die afwijzing gekregen.” Troost wordt dan ook gevonden in het feit dat bijna alle kunstenaars, jong of oud, ervaren of aan het begin van hun carrière, mee kunnen praten over het afgewezen worden.
‘Wegens de grote hoeveelheid goede aanmeldingen’
Toch voelen de kunstenaars de behoefte om zich even goed af te zetten tegen de stapel afwijzingsbrieven en -mails. Anna: “We hebben dit best luchtig aangepakt en ook wel met een dosis humor. Maar het is best pijnlijk om een afwijzing te krijgen.”. De werken worden in de expositieruimte van Stichting IDFX aan de Veilingkade tentoongesteld met de afwijzingsbrief erbij.
Het was de kunstenaars opgevallen dat deze brieven eigenlijk altijd volgens hetzelfde stramien verlopen. “Alle afwijzingen beginnen met iets te zeggen over wat er binnen is gekomen. Of er nu drie of vijfhonderd aanmeldingen zijn, er wordt altijd gezegd: ‘wegens de grote hoeveelheid goede aanmeldingen.’ Er wordt dus benoemd dat álles goed is. En dan wordt ook nog benoemd dat de jury het heel lastig had. De jury heeft er met hoofdpijn over vergaderd. En dan komt altijd de ’toch’. Dan ben je dus twee alinea’s verder en dan komt de nee.”
De expositie ‘Salon des Refusés’ wordt op zaterdag 28 januari om 19:30u geopend met een performance. De afsluiting is op februari. De locatie is Stichting IDFX aan de Veilingkade 8 in Breda.
