In het kader van ‘Breda 80 jaar Bevrijd’ is de bijzondere wandelgids ‘In de voetsporen van de Poolse bevrijders’ geïntroduceerd. Wandelaars kunnen de route volgen die het Poolse leger op 29 oktober 1944 heeft afgelegd, de dag waarop Breda werd bevrijd.
De wandelgids is een initiatief van het Maczek Memorial Breda, dat wil stilstaan bij het 80-jarige jubileum van de Bredase bevrijding. Schrijver en historicus Jack Didden kwam met het idee om een wandelgids te creëren. “Het Maczek Memorial heeft mij gevraagd om een boek te maken over de Eerste Poolse Panterdivisie, de bevrijders van Breda. De vraag was of dat dit jaar gepresenteerd kon worden bij het jubileum. Ik heb gezegd dat dat niet te redden valt, want het boek moet goed neergezet worden.” In plaats daarvan kwam Didden met een boekje waarin mensen de bevrijdingsroute kunnen bewandelen.
Bredase bevrijdingsgeschiedenis tot leven
Op basis van eigentijdse bronnen en publicaties naderhand heeft Didden als het ware de wandelkaart ingetekend. “Een boek van meneer Hallema schreef over de bevrijding van Breda, daar heb ik veel aan gehad. En met name historicus Jos van Alphen, die een boek heeft gemaakt genaamd ‘Breda bevrijd’.” Diddens collega Maarten Swarts heeft voor de vormgeving gezorgd.
De wandelgids beschrijft de belangrijkste gebeurtenissen van de Bredase bevrijdingsdag. Wandelaars kunnen zich zo onderdompelen in de verhalen en de plekken die met deze bevrijding zijn verbonden. Verschillende bataljons laten zien hoe de stad van verschillende kanten is bevrijd. “Je kunt zeggen: ik kies een route omdat die door mijn buurt loopt. Of je kunt zeggen: ik ben een nazaat van een Poolse bevrijder, dus ik wil zien waar mijn opa of oom tachtig jaar geleden precies liep”, aldus Didden.
‘Vrij te willen blijven’
Volgens Didden is de wandelgids zo interessant omdat iets wat heel lang geleden is gebeurd, nu heel dichtbij voelt. Bovendien denkt hij dat de gids een goed leermiddel voor het onderwijs kan zijn. “Als we eerlijk zijn, is voor jongeren de oorlog waar we het nu over hebben, hetzelfde als de Tachtigjarige Oorlog. Het is van een andere tijd, van andere mensen. Maar dan kun je ineens zien dat dat niet waar is. We moeten beseffen wat het kan kosten om vrij te willen blijven.” Het boek over de bevrijding van Breda komt volgend jaar uit. “Deze wandelgids is een soort mini-uittreksel van het boek.”
De wandelgids is verkrijgbaar bij verschillende boekhandels in Breda en bij het Maczek Memorial Breda. “Vrijheid is zoveel meer, en dat kun je zien door terug te gaan naar de Tweede Wereldoorlog en te begrijpen hoe ontzettend blij mensen waren dat die ellendige bezetting voorbij was.”
