Vanaf komende zondag wordt door Stichting Arjati stil gestaan bij het einde van de Tweede Wereldoorlog, dit jaar 80 jaar geleden. Tijdens deze herdenkingsperiode wil de Bredase organisatie, die zich inzet voor het behoud van het Indisch cultureel erfgoed, extra aandacht vragen voor het deel van de oorlogsgeschiedenis dat zich in Nederlands-Indië heeft afgespeeld.
Veel mensen zien 5 mei als het einde van de Tweede Wereldoorlog. Op die dag werd in 1945 in Wageningen het capitulatiedocument getekend door de Duitse bevelhebbers, een dag nadat ze zich hadden overgegeven. Daarmee kwam in Nederland een einde aan de bezetting.
Oorlog nog niet voorbij
Maar dat gold niet voor het hele Koninkrijk: in Nederlands-Indië ging de oorlog namelijk ‘gewoon’ door. Pas op 15 augustus, toen de Japanse bezetter capituleerde, was de oorlog ook daar voorbij. Op papier dan, weet penningmeester Carel Banse van Stichting Arjati. “Veel mensen hebben pas dagen later begrepen dat de oorlog ten einde was, maar konden de Japanse kampen niet uit omdat er buiten die kampen geen gezag heerste.”
Ook na het einde van de oorlog, was er nog geen sprake van echte vrede. “Er was veel onrust en geweld tegen de Nederlanders, Indische Nederlanders en Molukkers. Daarom hebben wij ons project ook ’80 jaar Vrijheid?’, met vraagteken, genoemd. Je kunt jezelf afvragen of die vrede er ooit is gekomen.”
Leren van geschiedenis
Volgens Banse is dit deel van het verhaal over de Tweede Wereldoorlog net zo goed onderdeel van de Nederlandse geschiedenis. Daarom mag het niet worden vergeten. “Het wordt niet breed uitgedragen op scholen, er is weinig onderwijs over. Daarnaast, de situatie zoals die nu in de wereld is, maakt het steeds belangrijker dat we blijven herdenken. We kunnen allemaal hoop hebben dat we van de geschiedenis leren, zodat zoiets niet meer voorkomt.”
Het programma van ’80 jaar Vrijheid?’ is niet alleen bedoeld voor de Indische gemeenschap, maar juist voor iedereen. “Tot nu toe vertelden wij het verhaal vaak aan elkaar, maar juist vanwege de educatieve waarde is het belangrijk dat we meer naar buiten treden”, vindt Banse. “We willen het brede publiek informeren over wat er destijds is gebeurd, wat de gemeenschap heeft doorstaan. En ook hoe goed ze zijn opgevangen in de pensions hier in Breda.”
Programma
De herdenkingsperiode van Stichting Arjati start komende zondag met een programma in het Chassé Theater (aanvang 15.00 uur). Op het programma staat onder andere een lezing van schrijver en onderzoeker Reggie Baay en is er poëzie en muziek van Robin Block en Alfian Emir Adyta. In de komende maanden worden er meer activiteiten georganiseerd, waaronder boekbesprekingen, exposities en workshops. Ook is er een filmprogramma in samenwerking met Chassé Cinema. “We hopen dat veel mensen naar deze activiteiten komen en kennis opdoen van wat er is gebeurd in deze periode van Nederlands-Indië, als onderdeel van de Nederlandse geschiedenis”, besluit Banse. Meer informatie op de website van Stichting Arjati.
Onlangs maakte BredaNu een portret over Stichting Arjati, deze video kun je hier bekijken:
