Aart Bergwerff is regelmatig te vinden in de Grote Kerk in Breda, al zul je hem er niet snel zien zitten. Zijn vaste plek in de kerk bevindt zich namelijk achter de toetsen van het grote Hillen orgel, hoog boven de vloer. “Om dan zoveel jaar later zelf verantwoordelijk te zijn als organist, is natuurlijk wel heel bijzonder.”
De huisorganist bespeelt het orgel al bijna dertien jaar met vertrouwde handen. Maar vanwege restauratiewerkzaamheden aan het muziekinstrument moet Bergwerff het tijdelijk zonder zijn geliefde orgel doen. “Dit orgel hangt al sinds 1534. Maar het moet nu nodig gerestaureerd worden, want het is in slechte staat”, vertelt Bergwerff. Het blaasinstrument kampt sinds vorig namelijk met lekkages.
‘Heel dierbaar’
Het Hillen orgel hing oorspronkelijk boven de ingang aan de zuidkant van de Grote Kerk Breda. Later is het verplaatst naar de torenkant, waar het nog steeds hangt. “Het orgel is in 1969 helemaal opnieuw opgebouwd, zoals het nu is.” De naam ‘Hillen’ verwijst naar de voormalige huisorganist. “Jaap Hillen was hier bijna zestig jaar organist. Hij heeft mede de aanleg van dit orgel bepaald.” Sinds 2019 heeft de Grote Kerk Breda besloten om het muziekinstrument om te dopen tot het ‘Jaap Hillen orgel’.
Als zestienjarige jongen kwam Bergwerff voor het eerst in de Grote Kerk Breda. “Toen heb ik voor het eerst op dit orgel gespeeld, een stukje van Bach”, vertelt hij. Nadat Hillen overleed, greep Bergwerff zijn kans om te solliciteren. “Toen ben ik benoemd. Je kunt dat natuurlijk niet bedenken als je zo jong bent. Ik heb daar nog foto’s van en die zijn mij heel dierbaar.”
Magie van het orgel
Voor Bergwerff is het een groot voorrecht om als organist zijn klanken in de kerk te mogen spelen. “Dit is één van de mooiste orgels in Nederland, in één van de mooiste kerkgebouwen. Je hoort de galm als ik loslaat, dan blijft de klank nog rondzingen en dat is heerlijk om te doen.” Een bekende uitdrukking voor Bergwerff is ‘alle registers open’. “Iedere registerknop is een geluid. Die kun je dan met elkaar mengen, net zoals je kleuren kunt mengen. Dat maakt dat het orgel eigenlijk elk geluid kan voortbrengen dat je maar kunt bedenken. Eigenlijk een synthesizer avant la lettre.”
Het orgel heeft voor Bergwerff een bijzondere plaats in zijn hart. “Het is natuurlijk een plaatje om te zien. Ik zie vanaf boven dat mensen direct met de camera in de aanslag staan om een foto te maken van het orgel.”
